Beleidsnieuws m.b.t. eet- en gewichtsproblemen
Mei 2021
Ook in 2021 gebeurt er heel wat op beleidsvlak in de uitbouw van goede geestelijke gezondheidzorg wat van belang is voor de zorgorganisatie bij eet- en gewichtsproblemen. Mede door COVID is een dringende capaciteitsuitbreiding nodig om de toestroom aan zorgnoden bij eet- en gewichtsproblemen op te vangen.
- In de eerstelijn komen er heel wat extra middelen: Er komen meer eerstelijnspsychologen, zowel met Federale als met Vlaamse middelen. Specifiek voor jongeren komen er extra eerstelijnspsychologen in de netwerken GGZ, in de OverKop-huizen, en in de JAC-teams, en ook de teams ‘1Gezin1Plan’ worden uitgebreid van 15 werkingen naar een gebiedsdekkend bereik. De actieradius van deze psychologen wil men veranderen naar meer vindplaatsgericht werken. Ook in de netwerken volwassenen komen er bijkomende eerstelijnspsychologen binnen een nieuw samenwerkingsverband. Verder krijgt VIVEL meer middelen voor uitbouw van interprofessionele samenwerkingen en kennisverspreiding van goede buurtgerichte zorg.
- In de tweedelijn worden de CGG-teams uitgebreid, en ook de mobiele teams worden uitgebreid zowel in de geestelijke gezondheidsnetwerken jongeren als in de geestelijke gezondheidsnetwerken volwassenen.
- In de derde lijn komt er tijdelijk meer residentiële capaciteit voor jongeren met eetstoornissen, en ook meer mogelijkheden voor ondersteuning vanuit de gespecialiseerde psychiatrische teams aan de algemene ziekenhuizen (spoeddiensten en pediatrie).
- Op federaal vlak werkt men tegelijk aan een hervorming in de ziekteverzekering waarbij men meer planmatig en doelmatig wil inzetten. Er komen nieuwe gezondheidsdoelstellingen met ook nieuwe gezondheidsZORGdoelstellingen die meer doelmatige zorg willen faciliteren (met o.a. ook nieuwe nomenclatuur voor multidisciplinair overleg, voor overleg tussen eerste, tweede en derdelijnsactoren, en preventie en eerstelijnszorg worden de basis van onze gezondheidszorg).
Ondertussen anticipeerden we als partnerorganisatie al op deze sterke stroomversnelling:
- Vanuit Eetexpert hebben we heel wat nieuwe materialen en vorming klaar rond preventie i.v.m. versterken van gezonde leefstijl en eetcompetenties i.s.m. ouders, lokaal beleid, CLB-teams en scholen, LOGO’s, jeugdbewegingen, preventiewerkers, en sportclubs.
- Speciaal voor de eerstelijnspartners ontwikkelden we materialen ter versterking van groei, en helpend bij een goede triage van beginnend probleemgedrag (o.a. voor huisartsen, eerstelijnspsychologen, welzijnswerkers, chathulp, … ). Voor hen breiden we onze supportlijn ook uit, de nood aan verwijshulp verdrievoudigde.
- Ter versterking van ouders werken we aan een online hulpaanbod voor ouders die nog geen hulpverlener in het gezin hebben.
- Ter versterking van de ambulante zorg bij eet- en gewichtsproblemen hebben we net 120 bijkomende gespecialiseerde diëtisten opgeleid, gespecialiseerd ambulant groepsaanbod geïnitieerd op 30 plaatsen in Vlaanderen, in alle provincies pediatrieteams getraind, en hebben we trainingen klaar voor out-reachende teams. Bijkomende draaiboeken en vormingen voor gespecialiseerde obesitaszorg zijn in uitwerking.
December 2020
Ondanks de coronacrisis gaan heel wat ingeslagen beleidsveranderingen gelukkig verder.
I.v.m. preventie wil de Vlaamse overheid vooral inzetten op het versterken van mentale gezondheid. Het online platform checkjezelf.be is opgestart en wil Vlamingen ondersteunen rond thema’s als eenzaamheid, angst, stress, verlies, veerkracht en burn-out. In oktober 2020 kwamen daar extra thema’s bij: positiviteit, zingeving, zelfvertrouwen, piekeren en verbondenheid. Op 9 dec werd daarbij ook de nieuwe methodiek ‘de geluksdriehoek’ gelanceerd.
In juni 2020 maakte het agentschap zorg en gezondheid ook nieuwe data bekend i.v.m. de gewichtsopvolging bij kinderen (https://www.zorg-en-gezondheid.be/bmi-bij-schoolkinderen). Sterk aan deze cijfers is dat ze per buurt kunnen worden opgevraagd voor preventie-op-maat. Interessant is dat de BMI toename bij kinderen en jongeren in Vlaanderen sinds 2010 gestagneerd blijkt.
De eerstelijnstransformatie gaat stevig verder. In de zomer van 2020 zijn de beleidsplannen van de 60 eerstelijnszones goedgekeurd, en zijn de eerstellijnszones nu allen ook officieel opgericht: De vroegere Samenwerkingsinitiatieven Eerstelijnsgezondheidszorg (SEL), de Geïntegreerde Diensten Thuisverzorging (GDT) en de Lokale Multidisciplinaire Netwerken (LMN) zijn gefusioneerd in de eerstelijnszones waarin ook alle lokale zorgaanbieders zich groeperen. Ze hebben in deze coronacrisis samen sterk werk geleverd in het uitbouwen van lokale coronatrajecten, en op veel plaatsen geconcretiseerd hoe geïntegreerde zorg tot efficiëntiewinst kan leiden. De 14 regionale zorgzones (niveau: 100 000 inwoners) zijn volop in oprichting, en dienden allemaal op 15/11 hun beleidsplan in; enkelen zijn al gestart op basis van pilootprojecten. Op Vlaams niveau fungeert het nieuwe Vlaams Instituut voor de Eerstelijn (VIVEL) als ondersteuner bij de verdere uitbouw van de eerstelijnszones en regionale zorgzones. Voor het traject rond eet- en gewichtsproblemen is ook erg relevant dat VIVEL werkt aan een goed overzicht van het concrete zorgaanbod per eerstelijnszone via een hervormde sociale kaart (april 2021), en voor een zorgatlas en buurtgerichte databestanden waarin zorgvraag en zorgaanbod worden gemonitord.
Eind oktober communiceerde Minister Vandenbroucke dat hij de eerstelijnsteams wou ondersteunen met 1500 psychologen extra. Op dit ogenblik zijn de besprekingen hierrond nog steeds bezig in een interkabinettenoverleg waarbij Federale en Vlaamse overheid samen voor verdere uitwerking zorgen. Er wordt ook afgestemd met de Vlaamse Vereniging van Klinisch Psychologen (VVKP), en de GGZ netwerken die sinds maart voor de terugbetaling van 8 sessies bij de eerstelijnspsycholoog zorgen. Eetexpert heeft alvast al materialen klaar om alle eerstelijnswerkers te ondersteunen in het traject bij eet- en gewichtsvragen.
De terugbetaling van de begeleiding door de diëtist bij kinderen met overgewicht (goedgekeurd vanaf 1 april 2020) is dit najaar gestart voor de groep kinderen (6-17j) met overgewicht voor max. 10 sessies gedurende 2 jaar. Meer info: www.eetexpert.be/terugbetaling-dietist/
Mei 2020
Zowel op federaal als op Vlaams niveau gaan – ondanks de COVID-19 opvang – heel wat ingezette veranderingen verder.
Nieuwe initiatieven vanuit FOD
De terugbetaling van de begeleiding door de diëtist van kinderen met overgewicht of obesitas is goedgekeurd vanaf 1 april 2020 maar in feite is de terugbetaling nog niet in voege door opschorting van niet-dringende diëtistenprestaties voor kinderen met overgewicht.
Kort samengevat:
- Voor de groep kinderen (6-17j) met overgewicht (leeftijds- en geslachts-specifieke afkapwaarden die equivalent zijn aan een BMI van 25 of meer bij volwassenen) kan de huisarts verwijzen naar diëtist, voor max 10 sessies gedurende 2 jaar (1 intake van 60’ en 9 sessies van 30’ waarvan max. 1 kan vervangen worden door een opvolgconsult met ouders)
- Kostprijs voor (ouders van) kind = 5 euro/30’
- Diëtist zorgt voor 3 verslagen aan de arts (na indicatiestelling, na 1 jaar, op het eind van de begeleiding)
Meer info
De terugbetaling van de eerstelijnspsycholoog isgoedgekeurd voor volwassenen (18-64j) op 14/3/20 binnen een pilootproject tot eind 2022.
Samengevat gaat het om max. 8 sessies (4+4) op verwijzing van de arts naar een ervaren psycholoog die als zelfstandige verbonden is aan een netwerk GGZ. De kostprijs voor de patiënt bedraagt 11 euro per uur. In de periode tussen 14/3 en 30/6 kunnen deze sessies ook online doorgaan.
Nieuwe initiatieven vanuit de Vlaamse Overheid
Uitbouw van Preventie
Het versterken van geestelijke gezondheid en veerkracht staat voorop. Op 23/4 werd het nieuwe actieplan bekendgemaakt: zie www.zorgenvoormorgen.be.
Organisatie van de Eerstelijnszorg
- De 60 eerstelijnszones met voorlopige zorgraad zijn gevormd in november 2019, en er wordt beoogd om op 1 juli 2020 overal erkende zorgraden in werking te hebben.
- De 14 regionale zorgzones zijn vastgelegd, en sinds januari 2020 zijn de pilootprojecten opgestart.
- VIVEL (het Vlaams Instituut voor de Eerstelijn) werd opgericht in september 2019. Daar bereidt men ondersteuning voor van alle zorgraden door het bundelen van alle kennis i.v.m. welzijn, gezondheidspromotie, preventie, curatie, en rehabilitatie.
- De concrete activiteiten die VIVEL zal ontplooien zijn:
- het ontsluiten en samenbrengen van informatie en data, en die op een actieve manier ter beschikking stellen aan alle actoren in de eerstelijn;
- het ontwikkelen van empirisch onderbouwde strategieën, methodieken en implementatietools voor de ondersteuning van de organisatie van de eerstelijnszorg;
- het adviseren, coachen, vormen en sensibiliseren van de zorgaanbieders van de eerstelijn;
- het stimuleren van innovatie in de eerstelijn;
- het bijdragen tot en opvolgen van toegankelijkheid en kwaliteit van de eerstelijnszorg in het Vlaamse Gewest en het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad;
- het adviseren van de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie in Brussel.
- Voorbereidend werk was bezig ter uitbreiding van de zorgcapaciteit & ter ondersteuning van eerstelijnspraktijkvormen
- Op 1 mei ging een nieuw vergoedingssysteem van start voor het concretiseren van multidisciplinair overleg, dit met het oog op betere zorgcoördinatie en casemanagement.
- Digitalisering in de eerstelijn was volop in uitwerking tijdens de afgelopen maanden.
- En verder wordt achter de schermen gewerkt aan de andere doelstellingen uit het actieplan van de Eerstelijn: uitbouw van een geïntegreerd breed onthaal, integratie van mantelzorg in de eerstelijn, uitwerking van de sociale kaart, professionalisering van de basisopleiding en permanente vorming, en patiëntenparticipatie/zorggeletterdheid.
Uitbouw van de gespecialiseerde zorg
Uitbouw van de eerstelijnspsychologische functie is ook voor de Vlaamse overheid een belangrijke prioriteit in samenwerking met de Netwerken GGZ.
December 2019
Afgelopen maanden is de Vlaamse regering terug opgestart.
Dhr. Wouter Beke volgt sinds 2/10/2019 minister Vandeurzen op als minister van
Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding. Zijn kabinet krijgt
stilaan vorm.
Het thema ‘Eet- en gewichtsproblemen’ wordt op Vlaams niveau
door drie teams binnen het agentschap ‘zorg en gezondheid’ behartigd: Het team
preventie, het team eerstelijn, en het team gespecialiseerde zorg. Het
Kenniscentrum Eetexpert fungeert als partnerorganisatie voor dit thema in een
systematische samenwerking met de drie teams via een beheersovereenkomst tot
eind 2023.
Opvolging van beleidsnieuws doen we apart voor de drie thema’s:
- Het beleid rond ‘Preventie’ zet verder in op het concretiseren van de afgesproken gezondheidsdoelstellingen in de verschillende leefcontexten van burgers: gezin, vrije tijd, onderwijs, werk, zorg en welzijn en de buurt zijn settings waar men nu acties uitwerkt die gezonde leefstijl stimuleren. Themagerichte werkgroepen op Vlaams niveau zijn aan het werk als beleidsantenne. Rond eet- en gewichtsproblemen vult onze adviesraad die opdracht in voor de Vlaamse overheid, maar ook de werkgroep voeding is terug in opstart. Rond geestelijke gezondheidsbevordering is men een nieuw kader aan het uitwerken als kapstok voor allerlei verdere acties.
- Het beleid rond de ‘Eerstelijn’ concretiseert de reorganisatie van de eerstelijn zoals afgesproken binnen het eerstelijnsdecreet van 26/04/2019. Dit gebeurt met veel nieuwigheden in 8 projecten:
- De 60 eerstelijnszones zijn dit najaar opgestart en op 01/07/2020 zullen de zorgraden officieel erken zijn.
- Er worden 14 regionale zorgzones uitgebouwd. In december 2019 starten hierrond 4 pilootprojecten op. De selectie wordt eerstdaags bekend gemaakt.
- Het Vlaams Instituut voor de Eerstelijn (VIVEL) is ondertussen ook operationeel.
- Er wordt dit najaar gewerkt aan meer ondersteuning en zorgcapaciteit in de eerstelijnspraktijken.
- Een projectgroep buigt zich over een nieuw vergoedbaar model voor zorgcoördinatie en casemanagement.
- Het geïntegreerd breed onthaal is opgestart in alle regio’s.
- Er wordt gewerkt aan het integreren van mantelzorg als volwaardige partner in de eerstelijnszorg.
- En Welzijn en Gezondheid werken aan verdere concrete samenwerking.
- Het beleid rond ‘gespecialiseerde zorg’ zit sinds de recente staatshervorming sterk op beide niveaus. Vlaams en Federaal beleid zijn in overleg: De reorganisatie in de eerstelijn en de reorganisaties in de GGZ-netwerken en in de ziekenhuisnetwerken worden op elkaar afgestemd. Ook voor het thema ‘eet- en gewichtsproblemen’ zijn beide reorganisaties belangrijk. De GGZ-netwerken zetten in op ‘vroegdetectie en -interventie van eet- en gewichtsproblemen bij kinderen en jongeren’ en de netwerken geven ook nieuwe mogelijkheden tot aanklampend werken. Binnen de ziekenhuisnetwerken is er afstemming bezig rond organisatie van de gespecialiseerde zorg: Men denkt na over trajecten in de behandeling van obesitas, en in het kader van de reconversie van bedden denkt men na over ander aanbod voor behandeling van complexe eetstoornissen.
Heel wat vernieuwing in de zorgorganisatie concretiseert zich. Eetexpert volgt het voor u op. Flankerend zijn we alvast al gestart aan het ontwikkelen van gepaste ondersteuning bij deze vernieuwingen. Op korte termijn wordt gezorgd voor heel wat nieuw materiaal waarmee we de eigen expertise van eerstelijnsmedewerkers in het traject voor eet- en gewichtsproblemen willen invoegen, er komen werkmaterialen voor teams die outreachend werken, en we voorzien aanvullend aanbod voor teams die werken in de (hoog)gespecialiseerde zorg.
Andere beleidsinfo
- Rapport OECD: De “Organisation for Economic Co-operation and Development” (OECD), een internationale beleidsorganisatie, publiceerde een rapport rond de sociaal-economische gevolgen van overgewicht en obesitas in 52 landen, waaronder de landen van de Europese Unie. Het rapport geeft beleidsadvies, én besteedt in het hoofdstuk rond kinderen aandacht aan de impact van stigmatisering. Meer info
- De Vlaamse overheid breidt de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp sterk uit onder de noemer ‘één gezin – één plan’. Alle info vind je op de website.
