Je wil aan de slag met preventie van eetstoornissen en gewichtsproblemen, hoe doe je dit? We geven graag enkele basisprincipes uit de literatuur om je op weg te helpen. Onderaan de pagina vind je links naar concrete materialen en verdiepende literatuur.
Sommige gezondheidsboodschappen richten zich te eng op het verminderen van een bepaald risico, waardoor ze onbedoeld andere risicofactoren verhogen. Denk bijvoorbeeld aan boodschappen rond een summer body die aansporen gewicht te verliezen of waar ‘goede’ en ‘slechte’ voeding tegen elkaar worden afgezet. Deze kunnen zorgen voor een negatief lichaamsbeeld of voor zwart-wit denken over eten, waarvan we weten dat ze risicofactoren zijn voor eet- en gewichtsproblemen. Ook het informeren van jongeren rond eetstoornissen en de gevaarlijke methoden om gewicht te verliezen die hierbij horen, kan hen net op ideeën brengen.
Hierbij promoot je een ruimer beeld van gezondheid, dan puur het uiterlijke. Door in te zetten op versterkende factoren zorg je dat iedereen voordeel kan halen uit je boodschappen. Bijvoorbeeld ook voor kinderen die minder risico lopen op overgewicht is het belangrijk om voldoende te bewegen en te slapen.
Goede preventieboodschappen verhinderen beide tegelijk. Bij de preventie van obesitas is het bijvoorbeeld belangrijk om meteen ook te voorkomen dat er eetgestoord gedrag ontstaat. Er is een grote overlap tussen personen met eetstoornissen en gewichtsproblemen. Beide groepen gebruiken gelijkaardige, ongezonde methodes om hun gewicht te doen dalen, zoals zeer strikt lijnen. Dit kan leiden tot een eetstoornis, maar kan ook op lange termijn overgewicht in de hand werken.
Uit onderzoek blijkt dat stigmatiserende boodschappen overgewicht in stand houden en bijkomende negatieve effecten hebben, wat je nét niet wil als je aan preventie van eetstoornissen en gewichtsproblemen doet. Stigmatisering bij eet- en gewichtsproblemen heeft veel te maken met ideeën rond persoonlijke verantwoordelijkheid: een eetstoornis wordt dan gezien als een bewuste keuze of als een gebrek aan weerbaarheid tegen het slankheidsideaal, overgewicht als het gevolg van een gebrek aan wilskracht om “gezond” te leven. Gewicht is echter in veel mindere mate controleerbaar dan velen denken. Bovendien zegt iemands gewicht niets over die persoon zijn of haar gezondheid.
Hierbij leg je de focus niet op het probleem, maar ga je net jongeren weerbaarder te maken. Alle jongeren worden blootgesteld aan het slankheidsideaal en zoeken zich een weg in het omgaan met eten en gewicht. De thema’s die opgenomen worden in een preventieplan zijn thema’s die herkenbaar zijn voor iedereen. Daarnaast zijn deze thema’s gericht op het normaliseren van het groot worden en wat hier bij komt kijken. Zet in op het versterken van een positief lichaamsbeeld en zelfbeeld, sociale vaardigheden, omgaan met emoties, en mediaweerbaarheid. Uit onderzoek blijkt dat als deze groeithema’s goed ontwikkeld zijn, jongeren minder kans hebben op de ontwikkeling van eet- en gewichtsproblemen én andere psychische problemen.