De nieuwe fiches voor ouders zijn er!
AUG 23- Ontdek hier de nieuwe fiches voor ouders.
Emotieregulatie is de vaardigheid om, bij het geconfronteerd worden met verschillende (stresserende) gebeurtenissen, te beïnvloeden welke emoties je ervaart, wanneer je deze emoties ervaart en hoe deze emoties precies ervaren of uitgedrukt worden (Gross, 1998).
Om de emotieregulatie van een kind in kaart te brengen zijn verschillende diagnostische instrumenten ter beschikking, zoals:
Moeilijkheden met emotieregulatie zijn gelinkt aan het ontstaan en de instandhouding van meerdere soorten (psycho)pathologie, zoals depressie en gedragsstoornissen, maar ook eet- en gewichtsstoornissen.
Problemen met emotieregulatie worden onder meer gelinkt aan het ontstaan van emotioneel eten: een kind heeft geleerd om te eten na het ervaren van stress om zo spanning en stress te reduceren.
Dit houdt op lange termijn een verhoogd risico in op de ontwikkeling van overgewicht of obesitas. Gewichtstoename op zijn beurt kan opnieuw voor stress zorgen.
Training van de emotieregulatievaardigheden kan hier zowel preventief als curatief ingezet worden.
Kinderen en jongeren kunnen vaardigheden aanleren om zich niet te laten overweldigen door negatieve emoties en om positieve emoties meer aanwezig te laten zijn. De onderzoeksgroep klinische ontwikkelingspsychologie aan de UGent ontwikkelde een nieuw emotieregulatieprogramma voor kinderen vanaf 10 jaar: EuREKA (EmotieREgulatie voor Kinderen en Adolescenten). Het programma is gebaseerd op een wetenschappelijk geëvalueerde training voor volwassenen en geïntegreerd in een sterk theoretisch kader. Het kan zowel individueel als in groep gegeven worden.
EuREKA leert kinderen en jongeren zes verschillende emotieregulatie vaardigheden met als doel te komen tot effectieve emotieregulatie.
Stap 1: Ontspan
Wanneer we geconfronteerd worden met intense emoties, bereidt ons lichaam zich voor op een snelle reactie, waardoor onze ademhaling stijgt en onze spieren zich opspannen. Een eerste belangrijkste stap in emotieregulatie is het doen afnemen van deze lichamelijke reacties. In het programma krijgen kinderen psycho-educatie over deze lichamelijke reacties en leren ze hier op te anticiperen door het uitvoeren van ontspanningsoefeningen.
Stap 2: Beleef
Door de hevige lichamelijke reacties, hebben we vaak geen mogelijkheden om stil te staan bij welke emotie we net ervaren, waardoor emotieregulatie soms focust op andere (secundaire) emoties. In het programma leren kinderen de verschillende emoties (her)kennen zonder te oordelen
Stap 3: Aanvaard en hou vol
Indien we emoties identificeren die in het verleden reeds geassocieerd werden met negatieve gevolgen, hebben we vaak de automatische reactie om deze emoties te vermijden. Dit is nefast voor adaptieve emotieregulatie. In het programma krijgen kinderen psycho-educatie over de functie en het verloop van emoties, met als doel het aanvaarden van deze emoties te faciliteren en de kans op vermijding te verminderen.
Stap 4: Supporter voor jezelf
Voordat kinderen actief emoties kunnen sturen of veranderen, is het belangrijk dat ze zich sterk genoeg voelen om met deze emotie om te gaan. In het programma wordt zelfwaarde, zelfzorg en positieve zelfspraak gestimuleerd aan de hand van oefeningen met als doel te komen tot liefdevolle zelfondersteuning bij confrontatie met een intense emotie.
Stap 5: Analyseer
Het flexibel kunnen toepassen van adaptieve emotieregulatiestrategieën (stap 6) is een belangrijke voorwaarde. Aan de hand van de 5 G’s leren kinderen onderzoeken wat er aan de hand is en, aangepast aan de situatie/context, een strategie te kiezen.
Stap 6: Reguleer
Vervolgens worden strategieën aangeleerd die je kan toepassen om met de situatie om te gaan, zoals: cognitieve herbeoordeling, probleemoplossing en/of afleiding zoeken.
Het protocol en de bijhorende theoretische achtergrond werden opgenomen in het boek ‘emotieregulatietraining bij kinderen en adolescenten’ (Caroline Braet & Matthias Berking) dat in November 2019 gepubliceerd wordt.
Opleidingen en trainingen in het protocol worden beschikbaar gemaakt via de website https://eurekablendedcare.com
Van Malderen, E., Goossens, L., Verbeken, S. Boelens, E., Kemps, E. (2019). The interplay between self-regulation and affectivity in binge eating among adolescents. European Child & Adolescent Psychiatry.
Volkaert, B., Wante, L., Vervoort, L., & Braet C. (2018). Boost Camp’, a universal school-based transdiagnostic prevention program targeting adolescent emotion regulation; evaluating the effectiveness by a clustered RCT: a protocol paper. BMC Public Health, 18: 904.
Elisa Boelens en Brenda Volkaert zijn klinisch psychologen en werken als doctoraatsonderzoeker bij de onderzoeksgroep klinische ontwikkelingspsychologie (UGent). Daarnaast begeleiden ze kinderen en jongeren bij Centrum Kind & Adolescent.